Д.Дагвадорж: Шүүх миний буруутайг тогтоовол дахин сумо барилдахгүй

Их аварга Д.Дагвадорж уржигдар эх орондоо иржээ. Ойрын үед элдэв цуурхалд онилогдох болсон тэрбээр Монголд бэртлээ эмчлүүлэх аж.
Гэхдээ Японы хэвлэлүүд түүний нутгаа зорих болсон шалтгааныг өөрөөр таамаглаж байна. Тодруулбал, мэргэжлийн сумогийн даваа наймаалцдаг далд бизнесийн тухай Японы долоо хоног тутмын “Шюүкан гэндай” сэтгүүл дэлгэж тавьсантай холбон тайлбарлажээ. Энэ нь их аваргын сэтгэл зүйд хүчтэй нөлөөлсөн хэмээн таамагласан байв. Уг сэтгүүлийн цуврал нийтлэлүүд сумогийн ертөнцөд дуулиан тарьж байгаагаар барахгүй алдартай олон сумочийн нэр төрийг сэвтээж буй. Японы Сумогийн холбоо нийтлэлд нэр нь дурдагдсан 32 бөхөөс байцаалт авчээ. Yр дүнд нь тэд даваа наймаалцах асуудал байхгүй гэж үзэн “Шюүкан гэндай” сэтгүүлийг шүүхэд өгсөн байна.
Сумогийн холбоо тус сэтгүүлийн 2007 оны нэгдүгээр сарын 22-ны “Ёкозүна Асашёорюү 2006 оны Кюүшюү, 2007 оны Хацү башёд барилдааныхаа ихэнхэд найраа хийж түрүүлсэн”, 2007 оны гуравдугаар сарын 10-ны “Сүмогийн холбооны тэргүүнээр ажиллаж байсан ёкозүна Китаноүми 1975 оны тавдугаар сарын тэмцээнд түрүүлэхдээ сүүлчийн өдөр озэки Таканоханаг мөнгөөр буулгасан”, 2007 оны зургадугаар сарын 9-ний “Асашёорюү, Хакүхо нар үгсэн тохиролцож, хэн түрүүлэхээ шийддэг” зэрэг нийтлэлүүд нь үндэслэлгүй гэж үзжээ. Гэвч энэ сарын 3-нд Токиогийн Мөрдөн байцаах товчоо Асашёорюү Д.Дагвадоржоос байцаалт авсан байна. Цаг орчим үргэлжилсэн эл байцаалтыг Японы өдөр тутмын хэвлэлүүд үг, үсгийн зөрүүгүй буулган хэвлэжээ. Байцаалтын явцад Асашёорюү ийм хэрэгт орооцолдож байгаагүйгээ баталсан аж. Спортын өдөр тутмын “Nikkan sports” сонинд нийтлэгдсэн их аваргын байцаалтаас товчлон хүргэе.
-Таныг ойрд бараг бэлтгэл хийхгүй байгаа гэсэн?
-Тийм ээ, гэмтэлтэй байгаа болохоор хийхгүй байгаа.
-Найраагаар даваа авдаг болохоор ингэдэг юм биш үү?
- Та буруу бодож байна. Тийм зүйл байхгүй.
-Таныг найрааны төлбөрөө кэншёгоор хийдэг гэсэн. Кэншёгоо яадаг вэ?
-Єдөр банкинд очиж Монгол руу, гэрийнхэндээ шилжүүлдэг.
-Нийтлэлд Таны 2005 оны орлогыг 192 сая иен гэж бичсэн байсан, үнэн үү?
-Мэдэхгүй.
-Ер нь Та сумод найраа байдаг гэж боддог уу?
-Yгүй, байхгүй.
-Одоо Та ямар гэмтэлтэй байна вэ?
-Зүүн тохой гэмтэлтэй. Зөөлөн эдийн гэмтэл учир эдгэх нь удаан. Хоёр жилийн өмнө Нацү башёд Ваканосатотой барилдаж байгаад бэртсэн юм.
-Сүмогийн дээд цолыг авсан ёкозүна хүн “найраа байхгүй” гэж хэлж байгаа ч хэрэв энэ нь батлагдвал зодог тайлах уу?
-Yнэхээр шүүхээс намайг буруутай гэж тогтоовол би барилдахаа болино.

Асашёорюүгийн байцаалтаас улбаалан түүнийг зодог тайлах нь гэсэн яриа Японд газар авсан талаар тэнд амьдардаг оюутнууд ярьсан. Цуурхалыг сэдрээх мэт их аварга хэзээ Япон буцахаас эхлээд хаана эмчлүүлэх хүртэлх олон асуулт хариултгүй үлдэж байна. Юутай ч аварга маань “Шюүкан гэндай” сэтгүүлийн асуудлыг шүүхээр хэлэлцтэл Монголд байх сургийг зарим эх сурвалж өгөв.

Асашёорюү шуугиан дагуулсаар эх орондоо ирлээ

Ойрын үед Японы хэвлэл мэдээллийнхнийг төдийгүй монголынхоо хэвлэлийн хуудаснаас даваа худалдан авсан хэргээр цоллогдоод байгаа их аварга маань өнгөрсөн даваа гаригт эх орондоо иржээ. Тэрээр ирсэн талаараа хэвлэл мэдээллийнхнээс ихэд нууцалж байгаа гэнэ. “Нанчилдаагүй найрыг найранд эс тооц” хэмээх үг монголчуудын дунд байдаг. Энэ нь нэг талаараа “найран дээр зодоон нүдээн хийгээд бай гэсэн үг” юм уу бүү мэд. Харин энэ цагт найраагүй наадмыг наадамд эс тооцох болсон ч юм шиг. Монгол үндэсний бөхд найраа гээч нь сонгодог хэлбэрээ олсон гэдгийг бүгд хүлээн зөвшөөрдөг. Энэхүү бүгд гэдэгт нь ард түмэн хүртэл орно. Тэгэхээр ард түмэн нь найраа хийгээд байгааг мэдсээр байж өнөөх наадамдаа учиргүй дуртай. Бүр цаашлаад өнөөх бөхчүүдээ нүгэлтэй хүндлэхийг нь яана.Арайл, найрааяаж хийдгийг нь үзэх гэж наадмын ногоон дэвжээг зорьдоггүй байлтай. Хуучин цагт Мөөеө аваргыг намын төв хорооны хурган дарга “хурдан барилд” гээд загнасан бололтой. Хариуд нь аварга “Намайг үзэх гэж 20 мянган хүн ирсэн байна. Харин чамайг үзэх гэж чавганц ч ирээгүй. Ахиад ам ангайвал амаар чинь цус гартал дэвсэнэ шүү” хэмээсэн гэдэг. Харин одоо бол найрааг үзэх гэж наадамчид цуглардаг болсон гэвэл хилсдэхгүй болов уу. Энэ бүхнийг өгүүлэхийн үндэснь өнгөрсөн даваа гаригийн орой Японы мэргэжлийн сүмо бөхийн их аварга Д.Дагвадорж эх орондоо иржээ. Бид монгол бөхөө сүмо бөхтэй жишиж үздэг зан аль эрт суусан. Гэвч хэрэгтэй зүйлээ хэзээ ч дуурайсангүй. Тэр ч утгаараа их аваргыг тойрсон элдэв хэл ам ердөө тасарсангүй. Нөгөө талдаа монгол бөхчүүд сумогийн дэвжээг эзэгнэх үе улирсаар ч байгаа юм шиг. Урьд жилийн яг энэ үед их аварга хоёр башё барилдах эрхээ хасуулчихаад эх орондоо ирж байсныг ард иргэд санаж байгаа байх. Тэгэхдээ японы сэтгүүлчидтэй муур хулгана болж баахан тоглосон. Харин энэ удаа тэрбээр мөн л “ганзага” хоосон ирсэнгүй. Даваагаа худалдан авдаг хэмээх хэргийг арлын орныхон түүнд тохоод авчээ. Дээр дурьдсанчлан энэ бол манайд байдаг л зүйл. Гэвч тэнд тэгдэггүй бололтой. Жинхэнэ сүрийг үзүүлж энэ хэргээр түүнийг шүүхэд дуудаад авсан. Мань хүн Японы мэргэжлийн сүмод олон дээд амжилт тогтоож байсан бол энэ удаа тэрбээр түүхэнд байгаагүй амжилтыг арай өөрөөр тогтоосон байна. Учир нь Японы мэргэжлийн сүмо бөхийн холбооноос хүсэлт гарган их аварга цолтой хүний нэр төрийн төлөө шүүхдэлцэж байсан түүх огт үгүй бололтой. Ямартай ч их аваргыг элдэв янзаар “өөнтөглөж” байна гэж үзэхээс өмнө жишиж үзэх дуртай өнөөх сүмод чин даваа унааны найрааны хэрэг гарч ирвэл бөөн юм болж сүржигнэдэг юм байна гэдгийг монголчуудад ойлгуулах шиг. Гэхдээ тэнд найраа огт байдгүй гэдэг нь юу л бол. Ямар сайндаа одоогийн УИХ-ын гишүүн болсон Д.Батбаярт “цахилгаан шат” хэмээх нэр өгөх вэ дээ. Энэ нь угтаа “нэг башёд баахан унаж чансаа буураад дараа башёд учиргүй сайн барилдаад шархаа нөхдөг” гэсэн үг л дээ. Яагаад олон унасан гэдэг нь “даваагаа зарсан үг болж таарч буй” хэмээн хардацгаадаг. Саяхан дээр дурьдсан шүүх хурал дээр зодог тайлсан Итайг хүртэл үүнийг баталсан мэдүүлэг өгсөн нь ихэнх хэвлэлээр нийтлэгдсэн. Энэ нь нэг талдаа барилдааны амжилт гэхээсээ бизнес маягийн зүйл болчихсон гэж үзмээр санагдана. Үнэндээ өндөр цолтой сүмочид даваа худалдаж авдаг нь үнэн “гэдгийг зодог тайлсан Итайг хэлээд авсан. Тэгэхээр их аварга Д.Дагвадорж руу дайрах нь зохисгүй мэт. Ямартай ч их аваргад нутаг буцах зөвшөөрлийг “Японы мэргэжлийн сүмогийн холбоо” өгсөн учраас мань хүн эх орондоо хөл тавилаа. Тэгэхээр зарим нэг эх сурвалжууд аваргын асуудлыг нэг их хурцатгаад байгаа хэрэг биш хэмээн үзэж буй бололтой. Харин зодог тайлах тухай яриа үнэний хувьгүй бололтой. Эцэг эхийн чих халууцуулдаг зүггүй хүүхэд аятай их аварга маань бөөн шуугиан дагуулсаар төрсөн гэртээ ирлээ.